تمدن ایرانی اسلامی ذاتاً فلسفی است
تاریخ انتشار: ۲ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۷۶۱۸۲
به گزارش خبرگزاری مهر، محمود حکمت‌نیا، استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در نشست علمی «عصرانه‌های علوم انسانی» که از سوی مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی برگزار شد با تأکید بر اینکه نباید گرفتار بلایا و آفات علمی ازجمله غرور شویم، گفت: روایتی در غرر آمده است که ینبغی للعاقل ان یحترس من سکر المال و السکر القدرة و السکر العلم…؛ انواع مستی در این روایت برشمرده شده است و البته مستی قدرت و ثروت شاید برای ما رخ ندهد ولی ممکن است به آفات علمی و مدح‌هایی که از ما می‌شود، گرفتار شویم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی افزود: ازجمله آفات مستی علم، زدودن عقل و خفیف شمردن وقار در انسان است و کسی حلم دارد که می‌تواند ببخشد و می‌تواند بپوشاند. در حوزه علم هم یعنی توان دارد نقد را بشنود ولو اینکه ممکن است این نقد از نگاه او مخدوش باشد یعنی این حدس را بزند که ممکن است وجهی برای نفهمیدن او وجود داشته است که این نقد بر او وارد شده است.
حکمت‌نیا در ادامه بیان کرد: اولین باری که توانمندی متفاوتی در خود احساس کردم سال دوم راهنمایی و وقتی بود که قرار شد ما به اتفاق دوستانمان یک روزنامه دیواری تهیه کنیم و طبیعتاً چون کار گروهی بود تقسیم کار کردیم و بخشی از کار بر عهده من بود و احساس کردم در عرصه نوشتن توانایی دارم.
لزوم فراگیری کتب سخت
وی با بیان اینکه در دوره دبیرستان مشغول اجرای یک تئاتر با دوستان بودیم، افزود: در سال ۱۳۶۱ وارد حوزه علمیه قم شدم و نتوانستم در گروه تئاتر باقی بمانم. من در حوزه معتقد بودم کتب قدیمی را باید با روش دیگری خواند گرچه از طرفی معتقدم که سخت‌ترین کتاب‌ها را هم در حوزه دانش باید یاد بگیریم به همین دلیل دنبال کتاب‌های آسان نبودم زیرا وقتی انسان کتب سخت را یاد بگیرد آسان‌ها را زود یاد می‌گیرد ولی اگر به آسان‌خوانی عادت کند سراغ کتاب‌های سخت نخواهد رفت.
حکمت‌نیا اظهار کرد: به این جهت در آن زمان، سیوطی که جز کتب نسبتاً سخت است خواندم و در ۴۰۰ صفحه دسته‌بندی کردم و بعد وارد مباحث اصولی شدم. در سال ۱۳۶۸ یعنی بعد از جنگ احساس کردم اگر در دنیای معاصر زبان خارجی بلد نباشم دچار مشکل خواهم شد لذا روزی هفت تا هشت ساعت زبان انگلیسی کار کردم و برای تثبیت آموخته‌هایم یک کلاس زبان برای تعدادی از بچه‌ها در مدرسه گذاشتم. البته همزمان زبان عربی هم بلد بودم.
وی با بیان اینکه براین اساس، مدل آموزشی زبان سوم را طراحی کردم، گفت: مدت‌ها این مدل در حوزه خواهران تدریس می‌شد. در این روش برای زبان انگلیسی همانند عربی صرف و نحو نوشتم مثلاً ۱۲ زمان انگلیسی را که زمان اصلی آن محسوب می‌شود، در ۵ دقیقه تدریس کردم و دانشجویان زمان‌های انگلیسی را مانند عربی، صرف می‌کردند.
حکمت‌نیا اظهار کرد: وقتی انسان با یک حوزه جدیدی روبرو می‌شود علاوه بر یادگیری آن باید منطق پشت آن را هم فهم کند لذا وقتی وارد رشته حقوق شدم بیشتر به سمت فلسفه حقوق گرایش پیدا کردم چون می‌خواستم بدانم چرا حقوق این‌طور است.
حقوق غرب را مهندسی معکوس کنیم
وی افزود: این تصور در ذهن من بود که یک تلقی در اندیشمندان حوزوی وجود دارد و آن اینکه با یافته‌های غرب به‌مثابه موضوع برخورد می‌کنند ولی باور من این بود که اینها موضوع نیستند بلکه راه‌حل مسائل هستند و باید مهندسی معکوس شوند. یعنی ببینیم مسئله چه بوده که این پاسخ به آن داده شده است مثلاً حقوق مالکیت فکری برای چه مسئله‌ای طراحی شده است.
حکمت‌نیا تصریح کرد: تصور بنده این است که این مهندسی معکوس در مالکیت فکری مقوله ارزشمندی بود که به ذهنم خطور کرد و ۱۵ سال روی آن کار کردم و سه مسئله از آن استخراج کردم و متوجه شدم ما چون مسئله را درست درک نکرده‌ایم فکر می‌کنیم می‌فهمیم ولی واقعیت آن است که قدرت طراحی و تغییر نداریم لذا فلسفه حقوق را به منظور مهندسی معکوس و ساخت حقوق و نه فقط شناخت دنبال کردم.
وی افزود: در یکی از کنگره‌های علوم انسانی اسلامی مقاله‌ای به نام منطق شناخت و منطق ساخت ارائه کردم و در مجله صدرا چاپ شد و ادعای این بود که شناخت به تنهایی کافی نیست و نیازمند ساخت هستیم. فرض بنده این است که ما برای تحقق تمدن اسلامی چند مؤلفه نیاز داریم؛ اول اینکه حقوق یک دستگاه فلسفی و یک ظرف تمدنی دارد و زمانی موفق است که بتواند پارادایم نظری خود را در ظرف تمدنی محقق کند. نه تمدن به تنهایی و نه فلسفه به تنهایی کافی است.
تمدن ایرانی اسلامی ذاتاً فلسفی است
وی اضافه کرد: تمدن باید در قالب بحث فلسفی محقق شود و پایه‌های فلسفی داشته باشد لذا اگر پایه‌های فلسفی را از تمدن بگیریم باید بحث تمدنی خودمان را در چارچوب تحولات تجربه شده ۱۴۰۰ ساله گذشته بیابیم. من به آقای شهیدی که حقوقدان بود و بر نیمی از اسفار حاشیه زده بود گفتم شما چرا در اسفار بحث حقوقی می‌کنید و ایشان فرمود چون تمدن ایرانی اسلامی عادت کرده عرف خود را با زبان فلسفه بیان کند و من از باب عرف می‌گویم یعنی تمدن ما ذاتاً فلسفی است.
استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: آسیبی که در تمدن ما وجود این است که ما بیشتر می‌فهمیم و می‌شناسیم ولی نمی‌سازیم یعنی دنبال ساخت نیستیم و خیلی علاقه دارم بتوانیم عناصر حقوقی و اجتماعی خود را خودمان بسازیم مثلاً بانک یک ساخت حقوقی اجتماعی و اقتصادی برای حل مسائل است نه یک مسئله، بانک، مهندسی شده و تأسیس بشری است لذا در دانشگاه درس مهندسی قرارداد را طراحی کرده‌ام نه حقوق قرارداد.
وی با بیان اینکه باید روش ساخت در علوم انسانی را تبیین و تحقیق کنیم، تصریح کرد: من چندین جلسه در مورد روش حقوق در دانشگاه بحث داشتم و به این نتیجه رسیدم که فقه و اصول ما بحث عقل را از جایی مفروض دانسته در صورتی که قبل از آن خلأ وجود دارد؛ یعنی کلما حکم به العقل حکم به الشرع را مفروض گرفته ولی بعدازآن دچار خلأ است؛ اینکه عقل چگونه می‌فهمد و یا چه سازوکاری می‌فهمد؛ فهم عقل را مفروض گرفته‌اند ولی در مورد چگونگی فهم آن کمتر بحث شده است.
در حقوق بیش از شناخت نیازمند ساخت هستیم
حکمت‌نیا بیان کرد: بنابراین ما در حوزه حقوق جز فهمیدن نیازمند خلاقیت در مهندسی معکوس و در بازسازی و ارائه راه‌حل‌های جدید هستیم یعنی باید رفت‌وبرگشت بین مسائل اجتماعی و حقوق وجود داشته باشد بنابراین حقوق ما در چند ناحیه ضعف کلی دارد و ازجمله مهمترین آن این است که باید بیشتر ساخت داشته باشیم تا شناخت.
کد خبر 5595712منبع: مهر
کلیدواژه: حوزه علمیه قم انقلاب اسلامی ایران فلسفه قرآن قرآن کریم قران نشست علمی امام حسین ع نهج البلاغه اربعین حمید شهریاری آیت الله مصباح سازمان تبلیغات اسلامی عراق عاشورا کربلا مهندسی معکوس حکمت نیا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۷۶۱۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تکامل فرهنگی در بستر جغرافیا شکل می‌گیرد/ اهمیت توریسم در ابعاد محلی، ملی و جهانی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، نخستین نشست سراسری مدیران گروه و اعضای هیئت علمی جغرافیا با حضور دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، میثم چگین، رئیس دانشکدگان فرهنگ و تمدن و کارگروه کشوری جغرافیا، علیرضا استعلاجی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام(ره)، محمدهادی همایون، معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی، علیرضا لادن‌مقدم، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام(ره)، مدیران گروه و اعضای هیئت علمی جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.
معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی هم بیان کرد: بسیاری از صاحب‌نظران، جغرافیای انسانی را دانش مطالعه جامعه و فضا می‌دانند، این در حالی است که مدت‌های مدیدی جغرافیای انسانی به مثابه اکولوژی انسانی تلقی می‌شد و این به معنای روابط انسان با طبیعت یا به عبارت واضح‌تر انسان و محیط بود.
همایون افزود: علم جغرافیا به روابط متقابل انسان، محیط، فناوری و مدیریت می‌پردازد، به همین دلیل تعامل انسان با طبیعت بـه یکـی از موضوعات مهم در مطالعات جغرافیایی تبدیل شده است.
وی تبیین کرد: در دنیای فرهنگ و تکامل فرهنگی، جغرافیا آن بستر و زمینه‌ای است که تکامل فرهنگی روی آن رخ می‌دهد، جغرافیا یکی از چیز‌هایی است که تعیین می‌کند کدام فرهنگ با چه ویژگی‌هایی در طول تاریخ شکل بگیرد؟
معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: فرهنگ برآیند جغرافیا ـ مکان با تمام ویژگی‌های طبیعی و بستر شکل‌گیری و تاریخ زمان و مقتضیات تاریخی و اجتماعی یک سرزمین است، از این رو اگر بخواهیم فرهنگ یک سرزمین را مورد مطالعه قرار دهیم، باید از پل جغرافیا عبور کنیم.
همایون متذکر شد: از سوی دیگر، فرهنگ در مکان‌های مختلف فرهنگی به صورت موزائیکی متنوع و متکثر متجلی می‌شود که وظیفه جغرافیا را در رابطه با فرهنگ روشن می‌سازد.
وی با اشاره به پیوند هویت هر تمدن علاوه بر اندیشه و فرهنگ با محل ظهور و رشد آن، مطرح کرد: وجود عوامل مساعد طبیعی و جغرافیایی به همراه عوامل فکری و فرهنگی بستر تکوین یک تمدن را فراهم می‌آورد که در این راستا عامل جغرافیایی تمدن به‌عنوان شرط لازم وقوع تمدن در نظر گرفته می‌شود.
معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی یادآور شد: قدرت علم جغرافیا برکسی پوشیده نیست، علمی که از نخستین روز استقرار انسان بر روی کره زمین با انسان همگام و همراه بوده است و به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر در تحولات اجتماعی و تاریخی جوامع بشری نقش داشته است.
همایون خاطرنشان کرد: علم جغرافیا با وجود بیش از نیم قرن تدریس آن در دانشگا‌ه‌های کشور و فراغت از تحصیل هزاران نفر در مقاطع مختلف هنوز در نظر تصمیم‌گیرندگان و برنامه‌ریزان ناشناس مانده است.
وی با بیان اینکه امروزه توریسم یا جهانگردی در ابعاد محلی، ملی و جهانی اهمیت قابل توجهی دارد، ادامه داد: به طور کلی گردشگری در بسیاری از گرایش‌های مختلف علمی ازجمله علوم انسانی و علوم اجتماعی دارای جایگاه معنی‌داری است؛ از این‌رو جغرافیا از جمله این علوم است که به خوبی با دانسته‌ها و انگاشت‌های خود به مطالعه و تحلیل جغرافیایی به این پدیده اجتماعی مکانی می‌پردازد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی شهرری هم در این نشست گفت: قبل از هر چیزی لازم می‌دانم حمایت قاطع جامعه دانشگاهیان دانشگاه آزاد اسلامی را از پاسخ کوبنده، قاطع و هوشمندانه نیرو‌های نظامی و پرقدرت جمهوری اسلامی به زیاده‌طلبی و تروریسمی که رژیم جعلی صهیونیستی از سالیان پیش شروع کرده بود، اعلام کنم، عملیاتی که با صبر و بصیرتی مثالزدنی سربلندی بیش از پیش نظام مقدس جمهوری اسلامی و دفاع از آرمان‌ها، کیان و حاکمیت ایران و انتقام خون به ناحق ریخته شهدای عزیزمان در حمله به کنسولگری ایران در دمشق را به منصه ظهور رساند.
لادن‌مقدم افزود: رجاء واثق دارم که مباحث علمی و پیشرفته‌ای در این نشست مطرح خواهد شد؛ اما فرصت را مغتنم شمرده، به نیابت از سوی تمام استادان فرهیخته دانشگاه مراتب قدردانی خویش را از خدمات ارزنده دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی بیان کنم، ایشان به عنوان یکی از دانشمندان بزرگ ایران اسلامی در ورای شخصیت ممتاز علمی و فرهنگی با ژرف‌اندیشی در کنار خدمات قابل توجهی که در بستر علمی دانشگاه در راستای افزایش کیفیت آموزشی، توسعه مهارت‌آموزی، برنامه‌ریزی مدون برای ارتقای سطح علمی دانشجویان با رویکرد به مسائل فرهنگی و مسایل روز سیاسی مبتلابه کشور در مقابله با دسیسه‌های غرب و در راس آنها رژیم غاصب صهیونیستی و آمریکا داشته‌اند، با راه‌اندازی سامانه‌های ارزشمندی همچون آموزشیار، پژوهشیار، حسابیار و مهارتی و ... که تمام این موارد در سند چشم‌انداز توسعه و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی لحاظ شده، افق و چشم‌انداز جدید و هدفمندی را پیش روی این مجموعه عظیم قرار داد.
وی تأکید کرد: امیدوارم خروجی این نشست که با حضور استادان برجسته و فرهیخته دانشکدگان فرهنگ و تمدن و مدیران گروه و اعضای هیئت علمی جغرافیای سراسر کشور به میزبانی واحد یادگار امام(ره) برگزار می‌شود، در تحقق و شکوفایی اهداف دانشگاه آزاد اسلامی مثمرثمر واقع شود.
انتهای پیام/
دومین جلسه رسیدگی به اتهامات تتلو برگزار شد